Biopsja cienkoigłowa

Biopsja cienkoigłowa – wskazania i przeciwskazania do badania

Pełna nazwa badania, które w skrócie nazywamy biopsją cienkoigłową, to biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BAC). Jest to metoda inwazyjna, choć prosta i często niewymagająca znieczulenia. Zaleca się ją w przypadku osób, u których za pomocą nieinwazyjnych metod (jak choćby USG) wykryto się patologiczną zmianę. Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa ma za zadanie określenie charakteru zmiany. Dzięki niej możliwe jest więc stwierdzenie, czy zmiana jest łagodna, czy złośliwa. Ponadto wynik badania histopatologicznego pobranej dzięki biopsji cienkoigłowej próbki pomaga także dobrać odpowiednie leczenie.

Wskazaniami do biopsji cienkoigłowej są m.in.: podejrzenie raka piersi (raka sutka), raka tarczycy, ślinianek, węzłów chłonnych i tkanek miękkich. Powinna być następnym krokiem, gdy pojawiają się nierówne, asymetryczne, twarde guzki, zmiany z owrzodzeniami czy bóle uciskowe. Biopsja cienkoigłowa jest wskazana także w przypadku pojawienia się zmian, które były leczone onkologicznie już wcześniej. To badanie stosuje się często także przy stanach zapalnych organu. Pozwala wówczas określić stan zaawansowania choroby. Biopsja cienkoigłowa bywa stosowana także w trakcie leczenia. Pozwala ocenić postępy wdrożonego leczenia i dostarcza wskazówek dotyczących konieczności wprowadzenia nowych metod terapii. Metoda ta może służyć również do leczenia woli tarczycy i opróżniania torbieli.

Przeciwwskazaniem do biopsji cienkoigłowej może być kondycja zdrowotna pacjenta i występowanie określonych chorób, w tym: żółtaczki, zapalenia pęcherzyka żółciowego, nadciśnienia tętniczego, wodonercza, roponercza, torbieli oraz naczyniaków. Biopsji nie wykonuje się również u kobiet ciężarnych, osób z jedną nerką, pacjentów, którzy mają problem z krzepliwością krwi i u których skóra w miejscu iniekcji jest podrażniona lub zainfekowana.

Przebieg biopsji cienkoigłowej

Biopsję cienkoigłową przeprowadza się za pomocą igły o średnicy zewnętrznej od 0,4 do 0,7 mm. Pacjenta układa się w pozycji leżącej lub półleżącej – w zależności od miejsca pobierania tkanki. Miejsce, w którym ma być zrobione wkłucie, dokładnie się odkaża. Dodatkowo, jeżeli zmiana jest możliwa do wyczucia palpacyjnie (za pomocą dotyku), lekarz wykonuje wkłucie bez żadnych urządzeń, trzymając ją między palcami. Umieszczoną w guzku strzykawką, wytwarzając w strzykawce podciśnienie, zasysa się materiał do badania. Następnie nakłute miejsce zostaje opatrzone. Całe badanie trwa kilka minut.

W przypadku, gdy zmiana jest trudno wyczuwalna, w trakcie biopsji cienkoigłowej stosuje się pomocnicze metody obrazowe. Zazwyczaj jest to USG (biopsja aspiracyjna cienkoigłowa celowana – BACC), tomografia komputerowa, mammografia, scyntygrafia lub metody endoskopowe. Ze względu na użycie igły o małej średnicy, badanie często nie wymaga znieczulenia. Czasem zalecane jest jedynie znieczulenie miejscowe. Pobrany materiał umieszcza się na specjalnym szkiełku i poddaje utrwaleniu oraz wybarwieniu. Następnie bada się go pod mikroskopem w pracowni histopatologicznej.

Przygotowanie do biopsji cienkoigłowej

Biopsja cienkoigłowa w zasadzie nie wymaga dodatkowego przygotowania. Jednak na tydzień przed planowanym zabiegiem warto w porozumieniu z lekarzem odstawić środki, które zawierają w składzie kwas acetylosalicylowy i leki przeciwbólowe, zawierające ibuprofen czy naproksen. Bezwzględnie należy również poinformować lekarza o przyjmowanych lekach przeciwzakrzepowych oraz wszelkich środkach, przyjmowanych na stałe. Zaleca się także zgłoszenie się na badanie BAC z wynikami badania USG, jeśli się je posiada.

Kilka godzin przed biopsją cienkoigłową warto wstrzymać się od spożywania napojów i pokarmów. Po badaniu zalecane jest powstrzymanie się przez 24 godziny od forsującej aktywności fizycznej oraz rezygnację z zażywania preparatów z kwasem acetylosalicylowym (przez 48 godzin). Przeciwbólowo dopuszczalny jest paracetamol, chociaż przyjmowanie jakichkolwiek środków zwykle nie jest konieczne.