Upuszczanie krwi (flebotomia)

Co to jest krwioupust (flebotomia)?

Krwioupust polega na wprowadzeniu igły do żyły w celu pobrania krwi. Jego celem jest:

• usunięcie z organizmu nadmiaru żelaza;
• obniżenie poziomu ferrytyny;
• rozrzedzenie krwi przy zawyżonym poziomie hematokrytu;
• wyciszenie objawów występujących w chorobach metabolicznych (np. porfiria);
• pobudzenie organizmu do produkcji nowych krwinek czerwonych.

Częstotliwość upuszczania krwi jest zależna od jednostki chorobowej i objawów pacjenta. Powinna być ustalana z lekarzem prowadzącym, kierującym na flebotomię.

Jak przebiega krwioupust?

Zabieg odbywa się pod ścisłym nadzorem personelu medycznego w pozycji leżącej lub półsiedzącej. Skóra pacjenta zostaje zdezynfekowana, a następnie za pomocą igły połączonej z drenem nakłuwa się żyłę (najczęściej w pobliżu zgięcia łokciowego). Urządzenie ekstrakcyjne jest wyposażone w naczynie z miarką, do którego zbierana jest krew. Ilość upuszczanej krwi jest monitorowana na bieżąco. Jednorazowo usuwa się od około 200 do 500ml krwi. Ilość jest ustalana indywidualnie, na podstawie stanu zdrowia pacjenta, wyników morfologii krwi, celu terapeutycznego procedury oraz wywiadu lekarskiego.

Po przeprowadzeniu krwioupustu podaje się̨ kroplówkę nawadniającą z 0,9% roztworu soli fizjologicznej w objętości odpowiadającej ilości upuszczonej krwi i zakłada się jałowy opatrunek uciskowy. Cała procedura zajmuje około godziny. Upuszczenie krwi to około 15-20 minut (zależnie od upuszczanej objętości), a podanie kroplówki nawadniającej – 20-30 minut.

Na flebotomię należy zabrać aktualną morfologię (wykonaną w ciągu 2 tygodni przed krwioupustem), a w przypadku hemochromatozy – poziom ferrytyny i/lub wskaźnik wysycenia transferryny (tzw. saturacja transferyny).

Po zabiegu pacjent powinien pozostać́ przez kilka minut w pozycji siedzącej i podnosić się powoli. Nie zaleca się prowadzenia samochodu bezpośrednio po flebotomii, zwłaszcza przy odczuwanych zawrotach głowy.

Kiedy rozważyć flebotomię?

Najczęstszymi wskazami do wykonania krwioupustu są:

• czerwienica (czerwienica prawdziwa o podłożu nowotworowym oraz czerwienica wtórna, będąca następstwem innych chorób np. przewlekłych chorób płuc);
• hemochromatoza (choroba genetyczna, polegająca na zwiększonym wchłanianiu żelaza w jelicie cienkim, co prowadzi do nadmiernego gromadzenia żelaza w tkankach i uszkadzania wątroby, trzustki, serca, stawów lub przysadki);
• porfiria skórna późna.

Przeciwskazaniami do krwioupustu są: anemia, choroba niedokrwienna serca lub zastoinowa niewydolność serca, a także zaawansowany wiek pacjenta.

Powikłania w trakcie krwioupustu zdarzają się rzadko. Wskazuje się wśród nich głównie omdlenia, wynikające ze spadku ciśnienia tętniczego krwi.