Endoproteza biodra (endoproteza stawu biodrowego)

Na czym polega endoproteza biodra?

Wszczepienie protezy stawu biodrowego to zabieg chirurgiczny, który polega na zastąpieniu sztucznym stawem chorej tkanki chrzęstnej i kości biodra. Zabieg zakłada usunięcie zdegradowanych elementów stawu biodrowego i zastąpienie ich sztucznymi częściami. Proteza biodra składa się z panewki i kuli zakończonej trzpieniem, jest zrobiona z metali obojętnych dla organizmu pacjenta, które minimalizują ryzyko odrzucenia implantu. Trzpień, panewka i główka zostaną zaimplementowane w miejscach naturalnych odpowiedników.

Prawidłowo przeprowadzona operacja umożliwia powrót do sprawności, ustąpienie bólu i przywrócenie pełnej ruchomości. Dzięki eliminacji dolegliwości bólowych endoproteza biodra umożliwia powrót do podstawowych czynności, a nawet podnoszenia ciężkich przedmiotów.

Najczęstsze wskazania do zabiegu endoprotezy biodra

Najważniejszym wskazaniem do wymiany stawu biodrowego są zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe i dysfunkcje stawów, utrudniające poruszanie się oraz ograniczające zakres ruchomości. Endoprotezoplastyka zalecana jest zwłaszcza, kiedy zawodzą metody leczenia zachowawczego, a ból dezorganizuje codzienne życie pacjenta.

W pierwszych dniach po operacji pacjent wymaga opieki. Pionizacja i chodzenie są możliwe zwykle w drugim dniu po operacji. Oczekiwane rezultaty są również zależne od wykonywania ćwiczeń wzmacniających mięśnie kończyn dolnych.

Jak wygląda operacja endoprotezy biodra?

Pacjent zostaje znieczulony, a lekarz nacina skórę, tkankę podskórną i części stawu. Następnie wysuwa głowę kości udowej z panewki i przygotowuje w kości biodrowej miejsce dla sztucznych elementów stawu. Kolejny etap to wszczepienie sztucznej panewki do kości biodrowej, wprowadzenie trzpienia do kości udowej, a także umieszczenie na nim metalowej części endoprotezy.

Zabieg endoprotezy biodra wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym lub zewnątrzoponowym – znieczulającym dolną część ciała. Trwa około 1-2 godziny, wraz z założeniem szwów, opatrunku i drenów w miejscu rany. Ze względu na utratę krwi w czasie zabiegu oraz w okresie okołooperacyjnym czasami konieczne jest przetoczenie krwi.

Przeciwskazania do endoprotezy biodra

Zabiegu wszczepiania endoprotezy stawu biodrowego nie przeprowadza się u osób, u których występują:

• zakażenia lub owrzodzenia skóry bądź stawu,
• stawy neurogenne (inaczej stawy Charcota),
• osteoporoza,
• nadwaga,
• żylaki,
• współistniejące ciężkie schorzenia ogólne.

Endoproteza biodra – możliwe powikłania

Operacja wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego jest z reguły bezpieczną procedurą. Możliwe powikłania przy zabiegu endoprotezy biodra to między innymi:

• zakrzepica (powodowana brakiem ruchu w okresie pooperacyjnym),
• infekcje,
• zwichnięcia i złamania,
• zesztywnienie w obrębie stawu,
• obluzowanie protezy,
• zmiana długości nogi.

Rekonwalescencja po zabiegu endoprotezy biodra

Rekonwalescencja pooperacyjna zależy w głównej mierze od stopnia zaawansowania choroby i stanu zdrowia pacjenta. Trwa około 6-10 tygodni. Kluczowym etapem w okresie pooperacyjnym, umożliwiającym powrót do sprawności, jest rehabilitacja. Pozostałe zalecenia dostosowane są indywidualnie i zależne od: ogólnej sprawności i wieku pacjenta, stopnia zaawansowania choroby czy wagi ciała.

W okresie pooperacyjnym należy unikać przeciążeń operowanej kończyny i stosować się do zaleceń lekarza. Nie należy leżeć na operowanym boku, zakładać nogi na nogę, siadać na zbyt niskich krzesłach czy w wannie. Ponadto powinno się unikać gwałtownych skłonów i skrętów ciała oraz chodzić w stabilnym obuwiu na płaskim obcasie.

Źródła: Stat Pearls – Total Hip Arthroplasty Techniques – Matthew Varacallo, T David Luo, 2022.

Hip replacement – Rory J Ferguson BMBCh, Antony JR Palmer DPhil, Adrian Taylor FRCS, Martyn L Porter FRCS, Prof Henrik Malchau PhD, Prof Sion Glyn-Jones DPhil – The Lancet Volume 392, Issue 10158, 3–9 November 2018, s. 1662-1671.